Doula przy porodzie

W czasie porodu kobieta nie musi być sama, skazana na łaskę i niełaskę personelu medycznego. Poczucie bezpieczeństwa i obecność bliskiej osoby to elementy, które zaliczane są nawet do metod niefarmakologicznego łagodzenia bólu okołoporodowego. Rodzącej w tych najważniejszych chwilach może towarzyszyć partner życiowy, matka, przyjaciółka lub… doula. Pojęcie douli dopiero znajduje swoje miejsce w polskich szpitalach, ale tak naprawdę jest to funkcja znana od stuleci. Czy doula to to samo co położna? Jak może pomóc rodzącej i jak skorzystać z jej usług?

Kim jest doula?

Słowo „doula” pochodzi z języka greckiego i oznacza kobietę służącą drugiej kobiecie przy porodzie. Dla wielu osób wciąż jest to wyrażenie nowe, choć określa ono rolę, która istniała niemal od zawsze. Kobiety bowiem od wieków wspierały się wzajemnie w rytuale przejścia, jakim jest poród. Najczęściej  towarzyszącą kobietą była matka lub siostra, czasem przyjaciółka, co nadal się zdarza. Jednocześnie w związku z dużą medykalizacją porodu, rozluźnieniem związków rodzinnych oraz dużą migracją, powstało zapotrzebowanie na profesjonalne doule.

W czym może pomóc doula w czasie porodu?

Doula przyjeżdża razem z ciężarną do szpitala, gdzie pomaga oswoić nową sytuację. Po rozpoczęciu akcji porodowej skupia się ona na kobiecie podczas każdego skurczu, proponując w zależności od sytuacji i potrzeb wsparcie emocjonalne, słowa pochwały i zachęty, a także stara się jej zapewnić możliwie największy komfort. Tłumaczy, co dzieje się w trakcie fizjologicznego porodu, uspokaja, dotyka, głaszcze i masuje. Jest z nią obecna przez cały czas trwania porodu. Jeśli trzeba, oddycha razem z rodzącą, masuje, tworzy przyjemną atmosferę za pomocą światła, zapachów, muzyki. Doula wspiera i ukierunkowuje również partnera kobiet. Doświadczona doula kieruje się wiedzą, ale i instynktem, co w danej chwili może dodać rodzącej sił.

Doula wspiera jednak przyszłą mamę nie tylko w momencie porodu, często spotyka się z kobietą w trakcie trwania jej ciąży, poznają się, rozmawiają. Mają czas na zbliżenie się do siebie na tyle, by później rodząca czuła się dobrze i bezpiecznie w towarzystwie swojej douli. Wspólnie przygotowują się do tego szczególnego dnia. Doula odpowiada na nurtujące pytania, służy swą wiedzą i doświadczeniem, pomaga stworzyć tzw. plan porodu, czyli spisać preferencje rodzącej. Jeśli przyszła mama rodzi z partnerem, bądź inną bliską osobą, dobrze jest by i oni zaangażowani byli w przygotowania. Doula udziela również pomocy bezpośrednio po porodzie i w połogu, tak długo, jak życzy sobie tego rodząca. W tym czasie doula oferuje wsparcie, ale nie porady, nie podejmuje decyzji za rodziców, nie osądza ich wyborów.

Zalety porodu z doulą

Badania obserwacyjne wykazały, że u rodzących, którym towarzyszyły doule:

• skracał się czas porodu,
• zmniejszało się ryzyko porodu zabiegowego czy cesarskiego cięcia,
• rodzące lepiej radziły sobie ze skurczami, miały mniejszą potrzebę sięgnięcia po środki przeciwbólowe,
• pogłębiała się więź i poprawiała współpraca między rodzącą a jej partnerem,
• rodząca miała większe poczucie kompetencji jako matki,
• rzadziej występowały problemy z karmieniem piersią

Czym różni się doula od położnej?

Doula może, choć nie musi mieć wykształcenia medycznego. Najczęściej jest to osoba, która przebyła specjalny kurs przygotowujący ją do tej roli. Doula nie podejmuje decyzji medycznych dotyczących rodzącej, nie ingeruje w przebieg porodu oraz nie przeprowadza badania w trakcie porodu. Jej rola sprowadza się, tak jak wyżej wspomniano do udzielania wsparcia i pomocy psychologicznej rodzącej.  Choć doula może wchodzić w skład zespołu porodowego i pełnić funkcje pomocnicze, nie wykonuje ona żadnych czynności medycznych.

Gdzie szukać profesjonalnej douli?

W Polsce odsetek porodów z udziałem douli stanowi marginalną ilość- wedłu ostrożnych szacunków, jest to poniżej 1% wszystkich urodzeń, ale liczba douli stale rośnie.
Od 2009 roku z inicjatywy Fundacji Rodzić po Ludzku odbywają się szkolenia dla osób pragnących zostać doulą- szukając profesjonalnej douli warto rozpocząć  właśnie od tego kierunku. Od  2011 roku działa Stowarzyszenie DOULA w Polsce, pełnoprawna organizacja pozarządowa. Od 2012 roku Stowarzyszenie jest częścią European Doula Network i organizuje szkolenia podstawowe prowadzone przez trenerki organizacji DONA International. Doula, po ukończonym szkoleniu podstawowym, powinna rozpocząć staż pod okiem doświadczonej douli – Opiekunki Stażu, by uzyskać certyfikat, potwierdzający zaliczenie praktyk. Staż trwa minimum rok do trzech/czterech lat. Doula ma w tym czasie obowiązek uczestniczyć w trzech porodach potwierdzonych ankietami wypełnionymi przez podopieczne i położne, zaliczyć szkolenie/ staż w temacie edukacji przedporodowej, szkolenie z umiejętności udzielania wsparcia laktacyjnego, przeczytać obowiązujące lektury, pozytywnie zaliczyć rozmowę z Komisją Certyfikacyjną. Na stronie można znaleźć Statut Stowarzyszenia, Standardy Pracy, Kodeks Etyczny, czyli zasady, według których pracują odpowiedzialne doule (www.doula.org.pl)

_{Opracowała: lek. Sylwia Ziółkowska}