Rozwój niemowlaka 4 miesiąc

Wrzesień 30, 2018

W czwartym miesiącu niemowlę jest coraz bardziej ruchliwe, ciekawe świata, poszerza się też repertuar wydawanych przez nie dźwięków. A co najważniejsze – po pierwszych trzech, często niełatwych miesiącach, właśnie teraz więź między rodzicami a maluchem wydaje się być szczególnie silna.

Skok rozwojowy w 4 miesiącu

Na przełom czwartego i piątego miesiąca (ok. 14-19 tydzień życia) przypada kolejny skok rozwojowy. Niemowlę, które do tej pory niechętnie oddawało się ćwiczeniom na brzuszku, zaczyna akceptować tę pozycję. Żadnego problemu nie sprawia mu unoszenie główki wraz z klatką piersiową i podpieranie się na przedramionach. Pod koniec czwartego miesiąca może próbować opierać się na dłoniach, z rękami wyprostowanymi w łokciach.

Może się zdarzyć, że maluch wykonuje „kołyskę”: podnosi nóżki i rączki i opiera się na samym brzuchu. Może też podejmować próby przewracania się z brzucha na plecy, choć często jest to wynikiem przypadku (przeważenia ciała na jedną stronę) niż zamierzonego działania. Przewrót w przeciwnym kierunku – z pleców na brzuch – jest jeszcze zbyt dużym wyzwaniem. Zwykle już z łatwością zmienia pozycję z brzucha na bok i z pleców na bok.

Podczas leżenia na wznak bawi się rączkami, obserwuje je, wkłada do buzi. Ale zainteresowanie zaczynają wzbudzać też inne partie ciała: maluch może dotykać swoich kolan i stóp. Przekracza linię środkową ciała, a więc np. prawą dłonią sięga po zabawkę, która znajduje się po jego lewej stronie. Próbuje spoglądać za siebie, przyjmując przy tym dość nietypową pozę: wygina się w łuk, opierając się nieraz tylko na głowie i stopach. Jeśli takie prężenie występuję sporadycznie i tylko wtedy, gdy dziecko chce zajrzeć za siebie, nie ma powodów do obaw.

Leżąc na plecach, próbuje unosić z podłoża samą główkę, w taki sposób, że buzia tworzy z klatką piersiową kąt prosty. Nie należy jednak odczytywać tego jako sygnału, że niemowlę jest gotowe do siadania: po prostu ćwiczy mięśnie, a do gimnastyki motywuje go ciekawość, co dzieje się dookoła. Podczas próby trakcji (podciągania do siadu za rączki), wykonywanej przez pediatrę, mocno trzyma główkę.

Do ukończenia czwartego miesiąca zwykle zanikają już niektóre odruchy, np. odruch Moro, toniczny odruch szyjny, odruch chwytny.

Rozwój emocjonalno-intelektualny

Czteromiesięczne niemowlę jest bardzo ciekawskie, pogodne i towarzyskie. Trzeba jednak mieć na uwadze, że jego towarzyskość wcale nie musi oznaczać akceptacji każdej osoby, która będzie chciała wziąć je na ręce. Dziecko potrafi już odróżnić bliskich od obcych, potrafi też okazać niezadowolenie, kiedy ci pierwsi (a szczególnie mama) znikają z jego pola widzenia, a ci drudzy chcą nawiązać bezpośredni kontakt. Po raz pierwszy pojawia się więc uczucie lęku.

Gama dźwięków wydawanych przez malucha jest już imponująca. Usłyszeć można „gruchanie”, parskanie, cmokanie, jak i donośny pisk. Chętnie głuży, a wśród wymawianych głosek zaczynają pojawiać się te szczelinowe: „s”, „w”, „f”. Uśmiecha się od ucha do ucha, nieraz śmieje się w głos, a gdy w zasięgu jego wzroku nagle pojawi się mama – swojej radości daje wyraz donośnymi okrzykami. Gdy coś usłyszy, odwraca głowę w kierunku, z którego dochodzi odgłos.

Z niebywałym zaciekawieniem przygląda się zabawkom. Trąca je rączkami, chwyta (zdarza się, że oburącz), ogląda dokładnie z każdej strony. A szczególnie chętnie... wkłada je do buzi. Przyglądając się chwytowi malucha, zauważyć można, że nie używa kciuka. Tę umiejętność opanuje dopiero za kilka miesięcy.

Zdrowie niemowlaka

W czwartym miesiąca u niemowlaka może rozpocząć się ząbkowanie. Tylne ciemiączko na główce jest już zarośnięte, ale przednie jeszcze jest wyczuwalne pod palcami. W jego okolicach zagościć może ciemieniucha. Tak jak i w poprzednich miesiącach na skórze malucha pojawić się mogą różne zmiany – może to być trądzik niemowlęcy, potówki czy atopowe zapalenie skóry. W dalszym ciągu widoczne są naczyniaki płaskie.

Nadal warto przestrzegać zasad, które minimalizują ryzyko SIDS (zespół nagłej śmierci łóżeczkowej), takich jak układanie dziecka do snu na plecach. Do pediatry należy się udać, gdy u malucha stwierdzimy bezdech, czyli przerwy w oddychaniu podczas snu trwające dłużej niż 10-15 sekund. Do bezdechu (afektywnego) może dojść także podczas płaczu, jest to wówczas tzw. zanoszenie się. W takiej sytuacji zwykle wystarczy dmuchnąć dziecku w twarz, jeśli jednak powtarza się ona często, warto skonsultować się z lekarzem. Niemowlakowi może dokuczać także sapka.

Jeśli pod koniec trzeciego miesiąca dziecko nie zostało zaszczepione przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, Hib (pałeczka hemofilna typu B) i polio, dawki te powinno przyjąć w czwartym miesiącu.

Podwojenie wagi

W okolicach czwartego miesiąca niemowlę podwaja swoją wagę urodzeniową. Nadal podstawę jadłospisu stanowi mleko mamy bądź mleko modyfikowane. Należy skonsultować z lekarzem suplementację witaminy D – podawanie jej zaleca się do ukończenia 1. roku życia, a nawet dłużej.

Czteromiesięczny maluch nadal może zmagać się z ulewaniem czy z refluksem żołądkowo-przełykowym. Może też występować alergia pokarmowa na białko mleka krowiego.

Jak się bawić?

Zainteresowanie niemowlaka wzbudzi wszystko to, po co musi sięgnąć. Do obracającej się nad nim karuzelki warto przywiązać kolorowe wstążki, które będzie próbował chwycić. Niezastąpiona będzie mata edukacyjna – to właśnie na podłodze dziecko powinno spędzać teraz dużo czasu, aby ćwiczyć zmiany pozycji, a przywieszone do maty zabawki zachęcają je do takiej gimnastyki. Nie może zabraknąć też przeznaczonego dla niemowląt lusterka.

Do zabaw można zaangażować również słuch. Wystarczy włączyć rytmiczną, ale spokojną muzykę i tańczyć do niej z maluchem na rękach (oczywiście, bez potrząsania czy podrzucania). Warto wołać dziecko po imieniu z różnych miejsc, tak aby poszukiwało źródła dźwięku. Położone w bujaczku chętnie będzie obserwować wszystko, co robimy. Warto wtedy dużo do niego mówić i opisywać każdą wykonywaną czynność.

Nie można zapominać o zmyśle dotyku, który doskonale będą ćwiczyć łaskotki, masaż, zabawy paluszkowe, np. „sroczka kaszkę warzyła”. Ciekawym doświadczeniem dla niemowlaka będzie dotykanie różnego rodzaju powierzchni: gładkich, chropowatych, śliskich. Przydadzą się idealne do gniecenia zabawki z metkami i elementami o zróżnicowanej fakturze.

Najczęściej popełniane błędy

- Sadzanie niemowlaka i podpieranie go poduszkami,
- Noszenie dziecka w nosidełku przodem do świata,
- Pozostawianie niemowlaka, który umie już obracać się na boki, samego na przewijaku, brzegu łóżka czy stołu,
- Obciążanie dziecka nadmierną ilością bodźców, np. przedłużanie zabawy, gdy maluch daje wyraźne znaki, że jest zmęczony i chce ją przerwać,
- Zbyt częste próby podciągania dziecka do siadu za rączki,
- Zabawy połączone z podrzucaniem i potrząsaniem dzieckiem, podobnie jak zbyt intensywne kołysanie wózkiem, podczas którego główka bezładnie podskakuje,
- Traktowanie fotelika samochodowego jako miejsca do spania (fotelik wymusza nieprawidłową – połsiedzącą – pozycję ciała),
- Trzymanie niemowlaka w bujaczku przez zbyt długi czas, co ogranicza mu możliwość ćwiczenia zmiany pozycji,
- Stosowanie u dziecka zbyt dużej ilości kosmetyków.

Dziecko powinno już umieć:

przewracać się z pleców na bok i z brzucha na bok
leżąc na plecach, wyginać się w łuk, aby spojrzeć za siebie
podczas leżenia na brzuchu unosić pewnie główkę i klatkę piersiową
trzymać główkę podczas wykonywania tzw. próby trakcji (podciągania do siadu)
bawić się swoimi rączkami, wkładać je do buzi
sięgając po zabawkę, przekraczać linię środkową ciała
wyciągać rączki w kierunku zabawki i chwytać ją
głużyć, piszczeć, śmiać się w głos, wydawać okrzyki radości
odróżniać bliskie osoby od obcych

Dziecko może już umieć:

przewracać się z brzucha na plecy, choć zwykle jest to jeszcze przypadkowa zmiana pozycji
podczas leżenia na brzuchu unosić główkę, podpierając się na dłoniach i wyprostowanych rękach
trzymać zabawkę oburącz
dotykać kolan i stóp
wymawiać głoski szczelinowe

To powinno zaniepokoić: