Test obciążenia glukozą u cieżarnej

Test obciążenia glukozą wykonywany jest u kobiet pomiędzy 24 a 48 tygodniem ciąży w celu wykrycia lub wykluczenia cukrzycy ciążowej. Inaczej mówiąc, test ten ma na celu wykrycie hiperglikemii, która występuje u kobiet będących w ciąży, które wcześniej nie chorowały na cukrzycę. Każdy dodatni wynik testu oznacza, ze pacjentka musi być leczona w odpowiedni sposób, aby nie doszło do powikłań oraz aby płód rozwijał się prawidłowo.

Cukrzyca ciężarnych dotyka 4 – 10% kobiet. Ma to ścisły związek ze zmianami gospodarki hormonalnej u kobiet po zajściu w ciążę, a dokładniej – wzrostu wydzielania estrogenów, progesteronu, prolaktyny, które działają przeciwwstawnie do insuliny. Powstaje zjawisko insulinooporności, a nadmiar glukozy we krwi matki przenika przez łożysko do krwioobiegu płodu. To z kolei pobudza jego trzustkę do wydzielania insuliny, zwiększając masę urodzeniowa noworodka. Najczęstsze czynniki ryzyka cukrzycy ciężarnych to wielorództwo, poronienia, nadciśnienie tętnicze, wiek powyżej 35 lat, nadwaga i otyłość, cukrzyca w wywiadzie rodzinnym, cukrzyca ciężarnych w poprzedniej ciąży/poprzednich ciążach. Diagnostyka cukrzycy ciężarnych umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia, które ma na celu uzyskanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi przyszłej matki. Nieleczona cukrzyca ciężarnych może skutkować koniecznością cesarskiego cięcia, powikłaniami okołoporodowymi, wadami układu nerwowego i układu krążenia dziecka.
Oznaczenie jest również wykonywane u osób obojga płci, przy podejrzeniu o cukrzycę, nieprawidłową tolerancję glukozy lub nieprawidłową glikemię na czczo.

Test obciążenia glukozą jest obowiązkowy dla każdej kobiety w ciąży. W innych przypadkach, wskazaniem do testu jest nieprawidłowa glikemia na czczo, cukromocz, neuropatia lub retinopatia o nieznanej przyczynie, cukrzyca w wywiadzie rodzinnym, nadciśnienie tętnicze, otyłość, hiperlipidemia.

Przed badaniem nie należy zmieniać dotychczasowej diety. Ciężarna nie musi być na czczo, natomiast pozostali pacjenci nie powinni spożywać posiłków przed testem. Jeżeli badanie nie jest wykonywane prywatnie, pacjent/pacjentka musi zakupić w aptece 50 gramów glukozy (ciężarna) lub 75 gramów (pozostali pacjenci).

Na początku, przed spożyciem glukozy, pobiera się pacjentowi krew w sposób standardowy. Następnie ciężarna powinna rozpuścić glukozę w 150 ml wody i wypić w ciągu kilku minut. Po godzinie od wypicia płynu następuje kolejne pobranie krwi.

W przypadku pozostałych pacjentów, 75 gramów glukozy rozpuszcza się w 250-300 ml wody, a krew pobiera się po dwóch godzinach. Pomiędzy pierwszym a drugim pobraniem nie można nic jeść i pić (oprócz wody mineralnej).

Wynik prawidłowy, oznaczający brak cukrzycy ciążowej jest wtedy, gdy glikemia na czczo jest poniżej 95mg/dl,  a po godzinie od wypicia glukozy - poniżej 140 mg/dl. Jeżeli po godzinie od wypicia roztworu poziom glukozy we krwi jest wyższy niż 140-199 mg/dl wskazane jest wykonanie kolejnego testu obciążającego, tym razem z użyciem 75 gramów glukozy. Jeśli poziom glukozy we krwi po godzinie jest wyższy niż 200 mg/dl, natomiast wynik z 75 g glukozy jest prawidłowy, należy powtórzyć test obciążenia z 75 g glukozy w 32 tygodniu ciąży.

U pozostałych pacjentów interpretacja jest następująco: wynik jest prawidłowy, jeżeli glikemia na czczo wynosi maksymalnie 99 mg/dl, a po dwóch godzinach od wypicia glukozy 140 mg/dl. Jeżeli po dwóch godzinach poziom cukru we krwi wynosi więcej niż 200 mg/dl, świadczy to o cukrzycy lub w przypadku, podobnie jak w przypadku, gdy glikemia na czczo jest wyższa niż 126 mg/dl (oznaczone dwukrotnie u tego samego pacjenta).


Autor:
Agnieszka Wiśniewska
mgr diagnostyki laboratoryjnej