Nie tylko dieta przyszłej mamy wymaga szczególnej uwagi. Również spożywane w czasie ciąży napoje mogą przynosić pozytywne efekty zdrowotne, jak i być źródłem problemów. Prawidłowe nawodnienie w tym wyjątkowym okresie jest bardzo ważne, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, kiedy wiele kobiet cierpi z powodu nawracających mdłości i wymiotów. Co pić, by dostarczyć sobie i maluszkowi, tego co najlepsze? Jakie napoje wybierać, a od jakich lepiej trzymać się z daleka?
Woda w ciąży jest bardzo ważna
Woda spożywana przez ciężarną jest niezbędna do produkcji płynu owodniowego oraz prawidłowego rozwoju i funkcji tkanek płodu, zwłaszcza komórek ośrodkowego układu nerwowego, które są szczególnie wrażliwe na jej niedobór. Dobowe zapotrzebowanie na wodę wzrasta stopniowo od początku ciąży i jest wyższe o co najmniej 300 ml niż u kobiet nieciężarnych. W okresie karmienia potrzebne jest nawet 800 ml dodatkowych płynów/dobę, a niedostateczne nawodnienie może być jedną z głównych przyczyn zahamowania laktacji. Przyszła mama powinna więc przyjmować łącznie 2-2,5 litra płynów na dobę- włączając w to nie tylko wypijaną wodę, ale również inne napoje, a także produkty spożywcze o płynnej konsystencji- na przykład zupy. Wskazania do spożycia płynów w ciąży zależą od wielu czynników – m.in. od temperatury i stopnia wilgotności pomieszczeń, w których przebywa ciężarna, ale też od temperatury jej ciała, podejmowanej przez nią aktywności fizycznej, jej masy ciała oraz ilości tkanki tłuszczowej. Więcej płynów potrzebne jest, kiedy przyszłą mamę dręczą wymioty- najlepiej sprawdzą się wówczas chłodne napoje, które zmniejszają odruch wymiotny. Również w trzecim trymestrze ciąży, kiedy przyszłej mamie mogą doskwierać obrzęki, zwłaszcza okolicy stóp i kostek, nie powinna ona z tego powodu ograniczać przyjmowania płynów. Prawidłowe nawodnienie ciężarnej pozwala także na redukcję uciążliwych dolegliwości związanych z ciążą takich jak zaparcia, suchość skóry czy infekcje dolnego odcinka dróg moczowych. Zwłaszcza te ostatnie, w przypadku zmniejszenia ilości wypijanych płynów i ilości oddawanego moczu, mogą prowadzić do nawrotów infekcji występującej z wszelkimi konsekwencjami położniczymi takimi jak poród przedwczesny czy wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrastania płodu.
Co można pić w ciąży?
Główne źródło płynów powinna stanowić woda (około litr do półtora litra). Najlepiej sprawdzi się butelkowana woda źródlana lub niskozmineralizowana. Woda gazowana nie będzie dobrym wyborem- w pierwszym trymestrze może nasilać mdłości, w ostatnich zaś prowokować zgagę i nieprzyjemne odbijania. Woda i napoje gazowane mogą też maskować pragnienie i sprawiać, że wypijamy mniej płynów, niż powinnyśmy. Uwolniony dwutlenek węgla rozciąga ścianę żołądka, co stymuluje szlaki nerwowe docierające do ośrodka pragnienia, informując błędnie o zaspokojeniu potrzeby nawodnienia. Pamiętajmy też, by nie trzymać zbyt dugo otwartej jednej butelki wody, która może stanowić doskonałą pożywkę dla drobnoustrojów. Wodę po otwarciu zaleca się spożyć w ciągu dwudziestu czterech godzin. Pozostałymi płynami mogą być zalecane w ciąży herbaty np. czerwona, wybrane naturalne herbaty owocowe lub ziołowe (dozwolone dla ciężarnych), jak również soki warzywne i owocowe bez dodatku cukru, wyciskane ze świeżych produktów.
Soki – czy można je pić bez ograniczeń?
Soki owocowe i warzywne wydają się świetnym wyborem dla ciężarnej. Nie każdy sok jest jednak dobrym rozwiązaniem. Te w kartonach, szczególnie wyprodukowane z zagęszczonego soku lub koncentratu niosą ze sobą bardzo dużo niepotrzebnego cukru, nie zawierając przy okazji tego co w owocach najcenniejsze- błonnika i pektyn, które ułatwiają prawidłowe trawienie. Soki owocowe powinny być wykluczone z diety kobiet chorujących na cukrzycę ciężarnych, bądź też pite tylko okazjonalnie. Lepszym wyborem od soków z kartonów okazują się soki wyciskane, te jednak z reguły są niepasteryzowane, co sprawia, że powinny być spożyte niemal natychmiast po przyrządzeniu. Jeśli mamy możliwość przygotowania soku w warunkach domowych- może to okazać się optymalnym rozwiązaniem, nie tylko są one świeże, ale i powstają z owoców lub warzyw o znanym pochodzeniu. Co więcej sok taki można wzbogacić na przykład odrobiną imbiru, który jest doskonałą przyprawą zmniejszającą dolegliwości pierwszego trymestru, jak nudności i wymioty. Dla kobiet borykających się z nawracającą anemią świetnym wyborem będzie sok z buraka- pity samodzielnie lub jako składnik soku wielowarzywnego.
Kawa w ciąży
Utarło się przekonanie, że kobieta w ciąży powinna zrezygnować z kawy, z uwagi na szkodliwość zawartej w niej kofeiny. Na szczęście- nie jest to prawda, a odmienny stan nie oznacza konieczności odmawiania sobie porannej przyjemności. Kofeina spożywana w niewielkich ilościach nie wpływa negatywnie na płód, nie wykazano także odległych skutków jej działania, obserwując wzrost i rozwój dzieci, których matki w czasie ciąży piły kawę w umiarkowanych ilościach. Co oznacza jednak ograniczenie kofeiny i ile filiżanek kawy w ciągu doby zalicza się do dawki bezpiecznej? Wiele zależy oczywiście od rodzaju kawowego przysmaku, ale szacuje się, że 1-2 filiżanek kawy są dopuszczalne w każdym trymestrze ciąży, o ile kobieta nie spożywa dużej ilości kofeiny z innych źródeł, na przykład napojów typu coca-cola. Kofeina i jej pochodne zawarte są również w mocnej, czarnej herbacie, kakao, a także czekoladzie- stąd warto pokusić się o przeliczenie, ile gram tej substancji spożywamy łącznie. Maksymalna dawka dobowa kofeiny dla kobiety w ciąży została ustalona na 200-300 miligramów.
Zioła w ciąży - które wybrać?
Napary ziołowe mogą być bardzo dobrą alternatywą dla herbaty, której spożycie, z uwagi na zawartość kofeiny, nie powinno być większe niż 2-3 filiżanki/dobę. Należy jednak wybierać tylko te mieszanki ziołowe, które są bezpieczne w okresie ciąży. Za bezpieczne i dopuszczalne uważane są na przykład herbaty z malin lub dzikiej róży, które dodatkowo stanowią świetne uzupełnienie diety w witaminę C, która zwiększa przyswajanie żelaza, tak ważnego w produkcji krwinek czerwonych i zapobieganiu anemii. Dolegliwości gastryczne, jak zgaga, niestrawność czy zaparcia może łagodzić napar z siemienia lnianego. Bezpieczne są także napary z rumianku ( mogą łagodzić mdłości), imbiru, żurawiny (polecana w nawracających infekcjach dróg moczowych), pokrzywy, melisy (działa uspokajająco i ułatwia zasypianie) czy mięty, spożywane w umiarkowanych ilościach. W okresie ciąży zdecydowanie przeciwwskazane są wszystkie zioła o działaniu przeczyszczającym (senes, kruszyna, rzewień), jak również ziele dziurawca. W razie wątpliwości, co do bezpieczeństwa stosowania naparu ziołowego, warto wcześniej zasięgnąć porady farmaceuty lub lekarza.
Napoje (prawie) bezalkoholowe
Alkohol w okresie ciąży jest bezwzględnie przeciwwskazany, a jego spożycie nawet w niewielkich ilościach może mieć negatywny wpływ na płód. Część przyszłych mam wybiera piwa bezalkoholowe, jako substytut letnich drinków. Nie wszystkie piwa bezalkoholowe, są takimi w rzeczywistości. Poza nazwą warto zwrócić uwagę na etykietę, gdzie znajdziemy informację, czy dany napój faktycznie jest bezalkoholowy (0,0%), czy też niskoprocentowy (zawartość alkoholu poniżej 0,5%).
Opracowała: mgr Sylwia Ziółkowska
