Jak rozszerzać dietę niemowlęcia i małego dziecka?

Dieta u niemowlaka

Jednym z bardzo ważnych czynników warunkujących prawidłowy rozwój dziecka jest

racjonalne odżywianie. Nieprawidłowe żywienie może spowodować niedostateczny rozwój i wzrost organizmu, może być również przyczyną mniejszej sprawności fizycznej oraz powstawania niektórych chorób lub zaburzeń. Rozwój organizmu i jego wzrost odbywają się zawsze dzięki składnikom odżywczym, zawartym w przyjmowanych pokarmach. Pożywienie powinno nie tylko zawierać odpowiedni skład ilościowy dostosowany do wieku dziecka, ale również dostarczać organizmowi niezbędnych składników budulcowych i energetycznych: białek, węglowodanów, tłuszczów, witamin, soli mineralnych.

    

W pewnym momencie rozwoju dziecka, rodzice zauważają sygnały, które wysyła niemowlę informując, że jest gotowe do przyjmowania nowych pokarmów. Jest to m. in.:

- sięganie po jedzenie znajdujące się na stole,

- interesowanie się tym co jedzą inni,

- pomlaskiwanie, wykonywanie ruchów gryzienia.

Rozszerzanie diety niemowlęcia, czyli przechodzenie z posiłków wyłącznie mlecznych na pokarmy stałe, można rozpocząć w przypadku dziecka karmionego piersią po skończeniu przez nie 6 miesiąca życia, a w przypadku dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym, gdy skończy 4 miesiąc życia. Dobrze jest zaczekać na wyżej wymienione sygnały, wówczas mamy pewność, że maluch jest gotowy do rozpoczęci przygody z poznawaniem nowych produktów.

Nadrzędną zasadą przy rozszerzaniu diety niemowlęcia jest przestrzeganie tego, aby nowe

produkty wprowadzać kolejno i osobno, obserwując reakcję dziecka przez 2- 3 dni, zaczynając od małych ilości, np.: 3-4 łyżeczek.

 Kolejność wprowadzanych produktów może być modyfikowana przez lekarza, w zależności od indywidualnych potrzeb dziecka. Jeśli nie ma żadnych zastrzeżeń, rozszerzanie diety powinno rozpocząć się o podania dziecku warzyw, a następnie owoców. Jest to moment, w którym istniej okazja, aby wpoić niemowlęciu dobre nawyki żywieniowe i utrwalić preferencje smakowe, ponieważ dieta w pierwszych latach życia ma decydujący wpływ na rozwój dziecka i stan jego zdrowia w przyszłości. Dobre nawyki żywieniowe, ukształtowane w dzieciństwie pomagają w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia przyszłości: otyłości, nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca.

Wybierając warzywa na pierwszy bezmleczny posiłek, zwiększa się szansę na to, że zaakceptuje ich smak.

Pierwszymi warzywami podanymi niemowlęciu powinny być: marchew, brokuł, ziemniak, kalafior. Pierwszymi owocami, jakie pozna dziecko jest: jabłko, banan, śliwka, morele.

Aby wprowadzanie nowych produktów zakończyło się sukcesem, należy wybrać porę, w której dziecko nie jest zmęczone i chętnie będzie odkrywało nowe smaki. Jeśli na początki nie będzie jakiś produkt smakował niemowlęciu, nie należy się zniechęcać i podawać mu go kilkukrotnie, aby mógł oswoić się z danym smakiem. Jeśli mimo tego go nie zaakceptuje, należy spróbować wprowadzić go znowu za jakiś czas. Na początku rozszerzania diety niemowlęcia nie jest najważniejsza ilość pokarmu jaką zje dziecko, a radość z odkrywania przez nie nowych smaków.

Istotna jest również konsystencja posiłków podawana niemowlęciu. Tzw. „pierwsza łyżeczka” powinna być dobrze zmiksowana, aby była gładka i delikatna, ponieważ niemowlę pierwszy raz spotyka się inna konsystencją niż płyn. Wraz z wiekiem dziecka, należy zmniejszać stopień rozdrobnienia pokarmu, aby stymulować umiejętność gryzienia a następnie żucia pokarmu.

 Częstość podawania posiłków i wielkość porcji, jaką zjada dziecko w danym wieku

zależą od łaknienia dziecka i jego zapotrzebowania. Orientacyjna objętość porcji w drugim półroczu życia dziecka wynosi od 180 do 220 ml. Nie należy się obawiać, że dziecko będzie nienajedzone, gdyż w okresie wprowadzania nowych produktów cały czas źródłem niezbędnych składników pokarmowych pozostaje mleko.

Istotne w diecie dziecka jest wprowadzenie mięsa i ryb, ponieważ są źródłem łatwo przyswajalnego białka, które jest potrzebne dziecku do prawidłowego rozwoju oraz są źródłem wielu witamin i mikroelementów. Należy wprowadzać mięso od najmniej alergizujących: indyk, kurczak, królik, jagnięcina, cielęcina.

Najlepszymi rybami są, młode ryby morskie, które są mniej narażone na zanieczyszczenia, a bogatsze w białko i kwasy tłuszczowe od ryb hodowlanych.

Należy używać tylko naturalnych składników, nie przetworzonych, bez konserwantów.

Bardzo ważne jest, aby wytworzyć niemowlęciu tolerancję na gluten, proces ten nazywa się ekspozycją na gluten. Polega na dodawaniu do posiłków małych porcji produktów glutenowych, są to tzw. dawki ekspozycyjne (pół  łyżeczki). Rozpoczęcie oswajania niemowlęcia z glutenem należy rozpocząć między 4 a 6 miesiącem życia. Wprowadzanie glutenu powinno trwać przez określony okres, jest to około 2 miesięcy, nie należy skracać tego okresu. Co bardzo ważne, produkt glutenowy dodaje się zawsze tylko do jednego posiłku w ciągu dnia.

Na okres miedzy l a 3 rokiem życia przypadają szczególnie intensywne zmiany

w metabolizmie, rozwoju umysłowym, emocjonalnym i motorycznym dziecka.

Przenoszenie zasad żywienia dla osób dorosłych i inne nieprawidłowości w sposobie żywienia w tym czasie mogą mieć bezpośredni wpływ na tempo rozwoju fizycznego oraz rozwój ośrodkowego układu nerwowego, układu immunologicznego. Nieprawidłowy styl życia, w tym niewłaściwe zwyczaje żywieniowe kształtowane w tym wieku mogą mieć odległe skutki w postaci chorób cywilizacyjnych takich jak: otyłość, miażdżyca; nadciśnienie, osteoporoza.

Urozmaicenie jadłospisu, stopniowe wprowadzanie i przyzwyczajanie dziecka do

nowych produktów pomaga w akceptacji szerokiego asortymentu produktów

i potraw oraz zapewnia optymalne pokrycie zapotrzebowania na wszystkie składniki

odżywcze. W żywieniu małych dzieci (do końca 2 roku życia) nie należy stosować diety

z ograniczeniem tłuszczu i cholesterolu, gdyż są to składniki niezbędne m.in. do

prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. U dzieci powyżej 2 roku

życia wskazane jest stopniowe ograniczanie udziału tłuszczu w diecie do 30% jej

wartości energetycznej.

 Kierowanie się apetytem dziecka i jego aktywnością fizyczną najlepiej zapobiegają jego przekarmianiu lub niedożywieniu. Spożycie energii i składników

odżywczych powinno być zgodne z zaleceniami i odpowiednie dla wieku dziecka. Jadłospis dziecka w zależności od jego apetytu powinien składać się z 3 – 5 posiłków dziennie. Należy unikać podjadania miedzy posiłkami i ograniczać tzw.  „posiłki telewizyjne". Produkty „z reklam” są wysoko przetworzone, bogate w tłuszcze (głównie cholesterol) sól i cukier i kształtują nieprawidłowe nawyki żywieniowe.

Nadmierne rozdrobnienie produktów (przecieranie, miksowanie), chociaż ułatwia

i przyspiesza karmienie dziecka może negatywnie wpływać na jego rozwój psychomotoryczny.

Dieta wegetariańska i inne diety niekonwencjonalne są niewskazane dla dzieci,

gdyż nie zapewniają pokrycia zapotrzebowania na energię i podstawowe składniki

odżywcze (np. białko, żelazo, witaminę B), prowadząc do zahamowania wzrostu,

niedokrwistości i innych zaburzeń związanych z niedoborami składników odżywczych.

Sposób żywienia powinien uwzględniać urozmaicony asortyment produktów

z każdej grupy, w tym produktów bogatych w węglowodany złożone (pieczywo,

kasze, makarony). Umiarkowane spożycie sacharozy (cukier, słodycze) zmniejsza

ryzyko próchnicy zębów. Najlepszym źródłem cukrów prostych dla dzieci, są owoce i warzywa.


_{Opracowała: redakcja Babyneo.pl}