Pielęgnacja suchej skóry niemowląt i małych dzieci

Pielęgnacja suchej skóry niemowląt i małych dzieci

Schemat budowy skóry u dzieci i dorosłych jest jednakowy, lecz stopień dojrzałości jej poszczególnych warstw różny. Cecha ta determinuje specyficzny sposób pielęgnacji skóry dzieci, dla których przeznaczone są odrębne kosmetyki. Sucha skóra u dzieci występuje najczęściej w efekcie jej nieprawidłowej pielęgnacji. Wywołuje ona wówczas przykre dolegliwości, tj. np. uczucie napięcia, świąd, nieprzyjemne kłucie, mrowienie i bolesność. W konsekwencji dzieci stają się niespokojne i płaczliwe. Jedynie odpowiednia pielęgnacja, z zastosowaniem kosmetyków dla dzieci, w tym preparatów nawilżających i tłustych kremów ochronnych, poprawia jej kondycję i pozwala uniknąć dotkliwych podrażnień. Niniejsza praca opisuje w jaki sposób należy dbać o skórę niemowląt i małych dzieci ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb tych „małych konsumentów”.

Skóra jest bardzo ważnym narządem w organizmie, spełniającym szereg istotnych funkcji (tj. np. ochrona przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych). Organ ten u niemowląt i małych dzieci, podobnie jak w przypadku dorosłych ludzi, zbudowany jest z naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. W celu spełniania swojej prawidłowej funkcji skóra zawiera także przydatki, tj. gruczoły i mieszki włosowe, naczynia krwionośne i chłonne oraz zakończenia włókien nerwowych (3, 4).

Skóra u dzieci i u dorosłych - różnice

Skórę u niemowląt i małych dzieci charakteryzuje mniejszy stopień dojrzałości poszczególnych jej warstw, z czego wynikają odmienności anatomiczne oraz funkcjonalne tej tkanki. W porównaniu z osobami dorosłymi bowiem niemowlęta i małe dzieci posiadają cieńszy i słabiej wykształcony naskórek, dojrzewającą do szóstego miesiąca życia skórę właściwą, liczne i poszerzone naczynia krwionośne, miernie rozwiniętą tkankę podskórną oraz zmniejszoną aktywność niektórych gruczołów. Wymienione wyżej czynniki determinują specyficzny sposób pielęgnacji skóry w tej szczególnej grupie, jaką są dzieci (6).

Czy sucha skóra może być przyczyną płaczu dziecka?

Sucha skóra jest zdecydowanie bardziej podatna na uszkodzenia i nie wykazuje tolerancji na pospolicie występujące czynniki, co określa się jako nadwrażliwość. Niekorzystnie oddziałują na nią czynniki fizykalne (np. temperatura, promieniowanie UV, wiatr), chemiczne (np. woda, detergenty) oraz biologiczne (tj. drobnoustroje). Sucha skóra u dzieci najczęściej wywołana jest nieprawidłową pielęgnacją, ale może być także wynikiem działania czynników drażniących lub objawem choroby. Do jej głównych charakterystycznych symptomów należą: zmatowienie, drobnopłatowe złuszczanie, a czasami także niewielki rumień. Niestety z pozoru błaha dolegliwość, jaką jest sucha skóra, niejednokrotnie objawia się niepokojem, drażliwością oraz zwiększoną płaczliwością u dzieci. Wywołuje ona bowiem nieprzyjemne doznania, tj. np. świąd, uczucie napięcia, nieprzyjemne kłucie, mrowienie, a nawet bolesność (2, 5, 6).

Jak prawidłowo pielęgnować skórę u niemowląt i małych dzieci?

W celu prawidłowej pielęgnacji delikatnej skóry niemowląt i małych dzieci wskazane jest używanie nowoczesnych preparatów nawilżających, przeznaczonych specjalnie dla dzieci i odpowiednio dobranych do stanu ich skóry. Preparaty te nie powinny zawierać dodatków zapachowych, koloryzujących oraz uczulających. Szczególnie wrażliwą grupą konsumentów są noworodki, niemowlęta i małe dzieci. Z myślą więc o nich środki pielęgnacyjne nie powinny zawierać substancji zapachowych i barwników (1, 6).

Dzieciom z wyraźnie suchą skórą zaleca się kąpiele nawilżające, po których należy używać odpowiednio dobranych kremów nawilżających i/lub natłuszczających. Smarowanie skóry dziecka powinno następować stosunkowo szybko, mniej więcej do trzech minut po wyjściu z wody, co pozwala zapobiec dodatkowemu nadmiernemu odwodnieniu skóry. Dobry efekt przynosi smarowanie skóry 2-3 razy dziennie (6).


Mocznik i kwas salicylowy – czy są szkodliwe?

Maści i kremy, które zawierają w swoim składzie mocznik i kwas salicylowy, w przypadku dzieci powinny być stosowane jedynie w niewielkim stężeniu i na ograniczone powierzchnie ciała. U niemowląt nie zaleca się stosowania ww. preparatów ze względu na możliwość wchłaniania się ich przez skórę (6).

Zalecane preparaty i kąpiele

„Najmłodszym” proponuje się preparaty dodawane bezpośrednio do wody, zawierające w swoim składzie m.in. ciekłą parafinę, olej arachidowy i olej sojowy. Temperatura wody podczas kąpieli nie powinna przekraczać 36°C. Wskazany czas kąpieli niemowląt i małych dzieci to około kilka minut, zaś u większych dzieci od 15 do 20 minut. W każdej grupie wiekowej zaleca się, aby unikać dodatkowych mydeł, które zmniejszają działanie nawilżające oraz wpływają na zmianę odczynu skóry na zasadowy. Warto także pamiętać, że nawet samo osuszanie dziecka ma istotny wpływ na stan jego skóry. Po zakończonej kąpieli skórę dziecka należy więc wycierać w sposób delikatny, bez silnego tarcia, aby uniknąć podrażnień (6).

Sucha skóra – jak jej uniknąć?

Najcenniejsza jest oczywiście profilaktyka. Warto zadbać o to, by nie dopuszczać do przesuszenia skóry u zdrowych niemowląt i małych dzieci. W tym celu należy unikać stosowania silnych detergentów i zasadowych mydeł. Pożądane jest zaś używanie preparatów nawilżających, które dodaje się do kąpieli oraz preparatów zapobiegających działaniu czynników drażniących, tj. np. wiatr, mróz, promieniowanie UV. Preparaty nawilżające przeciwdziałają nadmiernemu wysuszaniu skóry. Tłuste kremy ochronne uzupełniają działanie środków nawilżających (1, 6).

Sucha skóra wywołuje nieprzyjemne dolegliwości oraz dyskomfort i niepokój wśród dzieci. Ponadto staje się ona bardziej podatna na niekorzystny wpływ czynników zewnętrznych. Na szczęście właściwa higiena i pielęgnacja skóry, z użyciem specjalnie przystosowanych dla dzieci preparatów, wpływa na ograniczenie jej podrażnień. Natomiast dbałość o dobrą kondycję skóry dziecka, to jednocześnie troska o jego zdrowie, w tym lepsze samopoczucie.


Opracowała: Marta Majer

Piśmiennictwo
Bartkiewicz B., Dudra-Jastrzębska M., Jazienicka I.: „Wybrane dermatozy wieku dziecięcego.” Nowa Pediatria 2/2006, s. 51-56;
Kacalak-Rzepka A., Bielecka-Grzela S., Klimowicz A. i wsp.: Sucha skóra jako problem dermatologiczny i kosmetyczny. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2008, 54, 3: 55;
Kmieć M. L., Urysiak-Czubatka I., Broniarczyk-Dyła B.: „Skin care in children”.  Postępy Dermatologii i Alergologii 2010; XXVII, 1: 40–44;
Ożarowski A.: Wspomaganie regeneracji skóry za pomocą doustnych wyciągów roślinnych. Postępy Fitoterapii 3-4/2002, s. 45-49;
Pierard-Franchimont C., Pierard G.E.: Between factoids and facts, between dry skin and rough skin. Rev. Med. Liege 2000, Oct., 55(10):945;
Serafin M., Rosińska-Borkowska D.: „Problem suchej skóry i jej pielęgnacji u dzieci”. Nowa Pediatria 1/2002, s. 22-25;