Kalendarz rozwoju dziecka

Tygodnie

Miesiące

Lata

Rozwój niemowlaka 12 miesiąc

Rozwój niemowlaka 12 miesiąc

Koniec dwunastego miesiąca to przełomowy moment w życiu malucha – przestaje być niemowlakiem! Mija rok, w trakcie którego zmienił się z bezbronnego noworodka w pogodne i towarzyskie dziecko. Rozumie znaczenie wielu nazw i poleceń, może już wypowiadać pierwsze słowa, z odwagą i uśmiechem na twarzy odkrywa świat.

Samodzielne chodzenie

Większość dzieci po ukończeniu pierwszego roku życia potrafi samodzielnie chodzić – niektóre przemieszczają się już bardzo sprawnie, podczas gdy inne chodzą tylko wtedy, kiedy są trzymane za rączkę. Ale normą jest również sytuacja, kiedy maluch dopiero zaczyna poruszać się wzdłuż mebli i jeszcze nie myśli o puszczeniu się i ruszeniu w świat. Część brzdąców potrzebuje trochę więcej czasu, aby postawić pierwsze kroczki – może to potrwać nawet do około szesnastego miesiąca. Nawet jeśli dziecko nie potrafi chodzić, zwykle wie, jak wdrapać się na kanapę, a nawet jak się z niej bezpiecznie zsunąć.

Dziecko bardzo sprawnie manipuluje przedmiotami, również dzięki precyzyjnemu chwytowi szczypcowemu. Co ważne, może już utrzymać równocześnie trzy przedmioty. Dotychczas, kiedy trzymało dwie zabawki, po jednej w każdej dłoni, i zobaczyło coś ciekawego, wypuszczało jedną z nich, aby sięgnąć po nowy obiekt. Teraz kombinuje tak, aby dzierżyć wszystkie trzy, np. próbuje zmieścić w jednej dłoni dwie rzeczy.

Rozwój emocjonalno-intelektualny

Roczny brzdąc bardzo lubi towarzystwo innych osób (czy raczej lubi być przez nie podziwiane), a zwłaszcza dzieci. Choć zauważyć można, że gdy spotka się kilkoro maluchów w tym wieku, bawią się nie ze sobą, lecz obok siebie, od czasu do czasu spoglądając na siebie, dotykając się czy... wyrywając sobie zabawki.

Ukończenie roku to moment, od którego dziecko zaczyna być coraz większym indywidualistą i uparciuchem. Mimo że rozumie zakazy, nie lubi się im poddawać. Kiedy idzie w wybranym przez siebie kierunku, próby zatrzymania go spotykają się z głośnym protestem (podobnie jak próby zabrania mu czegoś z rąk).

Mówi coraz więcej, a nierzadko wypowiadane słowa mają już konkretne znaczenie – zwykle jako pierwsze pojawiają się „mama”, „tata”, „nie”, „da! (daj)”, ale czasem trzeba poczekać na nie jeszcze kilka tygodni, a nawet miesięcy. Często jest tak, że gdy następuje gwałtowny rozwój pod względem motorycznym, na chwilę na boczny tor schodzi nauka mówienia. Dziecko rozumie proste polecenia i zwroty. Potrafi też wskazać wybrane części ciała (zarówno u siebie, jak i u drugiej osoby czy lalki), a także np. zwierzęta na obrazkach. Poznaje swoje odbicie w lustrze.

Doskonali się umiejętność naśladowania. Dziecko śledzi wszystko to, co robi dorosły, który nieraz nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że jest bacznie obserwowany – aż nagle okazuje się, że maluch chwyta w dłoń ściereczkę i wyciera nią podłogę, zanosi ubranko do łazienki i wkłada do kosza na brudną bieliznę albo trzymając łyżkę, miesza nią w garnku. Zachowanie to wskazuje również na kolejną zdobytą sprawność – maluch zaczyna posługiwać się przedmiotami zgodnie z ich przeznaczeniem.  

Zdrowie

U zdecydowanej większości rocznych dzieci ciemiączko przednie jest już zarośnięte. Najpóźniej powinno to nastąpić w wieku półtora roku – jeśli do tego momentu nie zarośnie, może to oznaczać niedobór witaminy D. Naczyniaki płaskie zwykle są już niewidoczne, czasem jednak czerwonawe znamię (szczególnie to na karku) staje się pamiątką na całe życie. Jeśli na skórze dziecka pojawiła się swędząca wysypka, może to być atopowe zapalenie skóry, zwłaszcza gdy maluch ma skłonność do alergii. Przez kilka pierwszych lat życia podczas płaczu może dochodzić do tzw. zanoszenia się, czyli bezdechu afektywnego.

W pierwszym roku życia wiele dzieci przechodzi tzw. trzydniówkę. Jest to choroba wirusowa, która charakteryzuje się wysoką gorączką (nawet powyżej 39 stopni), trwającą właśnie około trzech dni. Po jej ustąpieniu na ciele uwidacznia się drobna wysypka, pokrywająca głównie plecy i brzuch (znika po około dwóch dniach).

W okolicach dwunastego miesiąca mogą nasilić się problemy ze snem. Dziecko może się częściej przebudzać, również z płaczem. Związane jest to z natłokiem nowych umiejętności, jakie zdobywa w ciągu dnia. Nierzadko maluch budzi się i siada lub nawet staje w łóżeczku. Przeważnie po kilku tygodniach sytuacja ulega poprawie.

Dziecko wazy 11 kg

Roczne dziecko waży ok. 10,5-11 kg. Przybiera na wadze już znacznie wolniej niż w pierwszych miesiącach życia. Z tego też powodu jego apetyt może być o wiele mniejszy. Zdarza się, że maluch, który chętnie jadł wszystko, co położyliśmy na jego talerzyku, teraz zacznie się buntować. Warto pamiętać o tym, aby nie zmuszać go do jedzenia, inaczej osiągniemy efekt przeciwny do zamierzonego.

Koniec pierwszego roku życia to moment przełomowy również pod względem jadłospisu. Od tej chwili dziecko może jeść właściwie wszystko to, co przygotowują sobie jego rodzice. Oczywiście pod warunkiem, że są to posiłki lekkostrawne, prawidłowo skomponowane, pozbawione nadmiaru soli, konserwantów i innych zbędnych substancji. Nie należy zapominać, że w diecie dziecka (jak i dorosłego) dużo miejsca powinny zajmować warzywa.

Roczny brzdąc powinien zjadać pięć posiłków w ciągu dnia: śniadanie, drugie śniadanie (np. owoc), dwudaniowy obiad (zupa i drugie danie w odstępie ok. 2 godzin), podwieczorek (np. jogurt) i kolację. Większość pediatrów radzi, aby właśnie po ukończeniu dwunastego miesiąca wprowadzić pełnotłuste mleko (na jego bazie przyrządzać można np. kakao). Jeśli kontynuujemy karmienie piersią, należy skonsultować się z lekarzem, czy konieczne jest podawanie mleka krowiego, a jeśli tak – w jakiej ilości. Należy także zapytać, czy w dalszym ciągu podawać witaminę D. Zwykle zaleca się jej suplementację w porze jesienno-zimowej.

To także dobry moment na naukę posługiwania się sztućcami – umiejętność ta będzie doskonalona w kolejnych miesiącach. Oczywiście trzeba liczyć się z tym, że większość zupki czy mięsa lądować będzie na stole czy podłodze. Po ukończeniu roczku warto odstawić butelkę.

Piaskowanica - najlepsza zabawa

Dziecko w tym wieku uwielbia bawić się w piaskownicy. Jeśli tylko mamy taką możliwość, warto umieścić ją w swoim ogrodzie (czy nawet na balkonie). Maluch przez dłuższy czas potrafi w niej siedzieć, wsypując piasek do wiaderka czy przesypując go z jednej miseczki do drugiej. Dużo frajdy sprawia także „kąpiel” w basenie z kolorowymi kulkami, jak i, oczywiście, pluskanie w prawdziwym basenie (również tym dmuchanym).

W dalszym ciągu z ogromnym zainteresowaniem spotykają się książeczki. Warto kupować takie z wyraźnymi, dużymi ilustracjami. Wspólna lektura pozwala na naukę nazw, np. zwierząt, które roczny maluch błyskawicznie przyswaja. Ciekawą propozycją jest także drążek, na który należy nasunąć kółka, można również zaoferować dziecku pierwszy sorter – jednak wiele maluchów zacznie prawidłowo z niego korzystać dopiero po upływie kilku kolejnych miesięcy. To dobry moment na wprowadzenie pierwszych, najprostszych puzzli, np. drewnianych układanek, w których zwierzątka należy dopasowywać według kształtu do pustych miejsc.

Roczne dziecko rozumie, do czego służą różnego rodzaju przedmioty. Można podarować mu zabawkowego pilota do telewizora czy telefon. Może się jednak zdarzyć, że zamiast nich... maluch będzie wolał bawić się oryginałami.

Najczęściej popełniane błędy

- Zbyt częste umieszczanie dziecka w chodziku (z chodzika najlepiej całkowicie zrezygnować),
- „Uczenie” chodzenia, gdy niemowlę jeszcze nie jest na nie gotowe,
- Zakładanie chodzącemu niemowlakowi bucików w mieszkaniu – najlepiej, aby chodził boso bądź w samych skarpetkach (jeśli podłoga jest śliska, przydadzą się skarpetki antypoślizgowe, a jeśli w mieszkaniu jest chłodno, zamiast bucików ze sztywną podeszwą, warto zakładać skarpetki z gumowym spodem, który dobrze izoluje od podłoża),
- Przykładanie zbyt dużej wagi do tego, jak dziecko rozwija się w porównaniu do rówieśników – zarówno tempo rozwoju motorycznego, jak i emocjonalno-intelektualnego jest bardzo zróżnicowane, szczególnie w okolicach pierwszego roku życia,
- Zmuszanie dziecka do korzystania z nocnika, jeśli nie jest na to gotowe (zwykle gotowość ta pojawia się około osiemnastego miesiąca),
- Noszenie dziecka w nosidełku przodem do świata,
- Zabawy połączone z podrzucaniem i potrząsaniem dzieckiem,
- Stosowanie u dziecka zbyt dużej ilości kosmetyków.

Dziecko powinno już umieć:

  • stać bez podparcia
  • chodzić wzdłuż mebli
  • wspinać się na kanapę i schodzić z niej
  • wskazywać paluszkiem części ciała, zwierzęta na rysunkach czy inne obiekty, gdy zostanie o nie zapytane
  • wykonywać proste polecenia
  • sprawnie manipulować przedmiotami, w tym również za pomocą chwytu szczypcowego
  • rozpoznać swoje odbicie w lustrze
  • posługiwać się przedmiotami zgodnie z ich przeznaczeniem
  • naśladować czynności wykonywane przez dorosłego


Dziecko może już umieć:

  • chodzić trzymane za jedną rączkę
  • chodzić bez trzymania i bez podparcia
  • stojąc bez podparcia, kucać i schylać się, aby po coś sięgnąć
  • wymawiać ze zrozumieniem pierwsze słowa
  • robić rączką „papa”
  • trzymać trzy przedmioty równocześnie
  • budować wieżę z klocków


To powinno zaniepokoić:

  • nie manipuluje przedmiotami, nie potrafi wkładać mniejszych obiektów do większych (np. klocków do pudełka)
  • ma trudności z podnoszeniem obiektów chwytem szczypcowym
  • nie siada samodzielnie
  • posadzone traci równowagę bądź siedzi z zaokrąglonymi plecami
  • nie próbuje podciągać się do stania
  • nie reaguje na własne imię i na proste polecenia
  • mało gaworzy, nie wypowiada dwusylabowych połączeń, np. „ma-ma”, „ba-ba”

 

 

Opracowała: mgr Małgorzata Przybyłowicz – Nowak