Czy przebieg porodu można zaplanować w najdrobniejszych szczegółach? Czy odpowiednie przygotowanie do tego szczególnego dnia, pozwala przeżyć go dokładnie tak, jakbyśmy tego chcieli? Narodziny to proces fizjologiczny, którego nie da się w pełni kontrolować, ale warto jeszcze przed przybyciem na salę porodową spisać swoje preferencje i życzenia – ułatwi to opiekę położnym i całemu zespołowi prowadzącemu poród, a także zmniejszy ryzyko nieporozumień. Jakie są korzyści z ułożenia planu porodu dla przyszłej mamy? Przede wszystkim zwiększone poczucie bezpieczeństwa i kontroli nad sytuacją, która często wydaje się obca i przerażająca. Posiadanie planu działania daje komfort i porządkuje rozedrgane emocje. Nie pozostaje więc nic innego, jak przystąpić do planowania.
Co to jest plan porodu?
Plan porodu to pisemny dokument zawierający preferencje i życzenia przyszłej mamy w kwestii przebiegu porodu, sposobów łagodzenia bólu, osób towarzyszących przy porodzie oraz wytycznych postępowania z noworodkiem po porodzie. Pomimo, iż nie jest możliwe przewidzenie i zaplanowanie wszystkich okoliczności rozwiązania, to jednak plan porodu pozwoli personelowi szpitala na szybkie działanie, bez potrzeby zmuszania przyszłej mamy do podejmowania decyzji w tak ważnym i stresującym momencie.Co powinien zawierać dobry plan porodu?
Właściwie przygotowany plan porodu, poza informacjami podstawowymi, jak dane pacjentki oraz dane położnej i lekarza prowadzącego ciążę, powinien zawierać następujące informacje:- Wybrane miejsce porodu
- Obecność osób towarzyszących (kim są dla rodzącej, jak długo mają przebywać na sali porodowej)
- Wybrany sposób znieczulenia (znieczulenie zewnątrzoponowe, podtlenek azotu, metody niefarmakologiczne)
- Akceptacja lub brak niektórych zabiegów przygotowujących do porodu (lewatywa, założenie wkłucia dożylnego, golenie) i w czasie porodu (podanie oksytocyny, masaż szyjki macicy, przebicie pęcherza płodowego)
- Wybrane pozycja/e w drugim okresie porodu
- Zgoda na ewentualne cięcie cesarskie/nacięcie krocza/poród instrumentalny(kleszcze, próżnociąg)
- Ewentualna prośba o bankowanie krwi pępowinowej
- Wybrane metody relaksacji ( na przykład prośba o możliwość odtwarzania własnej muzyki w czasie porodu)
- Postępowanie po narodzinach ( kto ma przeciąć pępowinę, kto ma kangurować dziecko, jak kobieta chce karmić dziecko)
- Inne życzenia/preferencje/ uwagi własne rodzącej
„Rozumiem, że moje preferencje i życzenia mogą być zrealizowane tylko w przebiegu porodu fizjologicznego bez jakichkolwiek komplikacji i przy braku zagrożeń dla mnie i dziecka”
Kto pomoże stworzyć plan porodu?
W Internecie znajduje się wiele gotowych i dostępnych wzorów planu porodu, na podstawie których można opracować własny formularz. Większość z tych dokumentów przygotowana jest w oparciu o rozporządzenie dotyczące standardów opieki okołoporodowej. Przygotowując własny plan porodu warto zapoznać się z całością rozporządzenia, które zawiera prawa kobiety rodzącej oraz jej dziecka. Zostały w nim zawarte elementy opieki medycznej, których celem jest uzyskanie dobrego stanu zdrowia zarówno matki jak i dziecka, przy jednoczesnym ograniczeniu do niezbędnego minimum interwencji medycznych. Wspomniane interwencje medyczne to na przykład nacięcie krocza, przebicie pęcherza płodowego, stymulacja czynności skurczowej (m.in. podanie oksytocyny), podawanie opioidów, cięcie cesarskie a nawet podanie noworodkowi mleka modyfikowanego w razie trudności w karmieniu piersią.Jeśli potrzebujemy pomocy w stworzeniu planu porodu, niezbędnych wskazówek udzieli położna prowadząca ciążę i opiekująca się przyszłą mamą. Wiele szkół rodzenia oferuje również zajęcia dotyczące prawidłowego przygotowania planu porodu.
Kiedy przychodzi czas na spisanie planu porodu?
Plan porodu można spisać w dowolnym momencie ciąży. Ten przygotowany na początku drogi może wymagać niekiedy zmodyfikowania wraz z upływem ciąży, zmianą poglądów lub preferencji przyszłej mamy i jej partnera. Dobrze, by plan porodu był gotowy już w trzecim trymestrze ciąży, a koniecznie po ukończeniu 37 tygodnia, kiedy uważa się ciążę za donoszoną, a poród może nastąpić w każdej chwili.Czy szpital uszanuje mój plan porodu?
Jeśli posiadamy plan porodu, najlepiej przedstawić go osobie przyjmującej do szpitala- zwykle jest to pielęgniarka lub położna, która powinna dołączyć formularz do dokumentacji medycznej. Personel medyczny powinien uszanować życzenia i preferencje rodzącej, o ile istnieje taka możliwość i nie istnieją przeciwwskazania zdrowotne. W trakcie porodu położna lub lekarz może zaproponować inne zabiegi, jednak wszelkie zmiany powinny być uzasadnione przebiegiem porodu. Kobieta ma wówczas prawo do informacji, wyrażenia swojej zgody lub jej odmowy.Niektóre oddziały położnicze posiadają już formularze podobne do planów porodu i jeśli przyszła mama przyjeżdża bez własnego dokumentu, proszą o jego wypełnienie. Formularz taki daje kobiecie możliwość współdecydowania o przebiegu porodu, dzięki niemu staje się ona dla personelu medycznego partnerką, bardziej świadomie uczestniczy w porodzie.
Opracowała: lek. Sylwia Ziółkowska