Rozwój dziecka 13-15 miesiąc

Czerwiec 27, 2018

Po ukończeniu pierwszego roku życia dziecko przestaje być niemowlakiem – i rzeczywiście, z dnia na dzień wypowiada coraz więcej zrozumiałych słów. Imponuje też sprawnością motoryczną – większość maluchów w tym wieku potrafi już samodzielnie chodzić. Ale jeśli jeszcze nie doczekaliśmy się pierwszych kroczków – nie ma powodu do niepokoju.

Rozwój fizyczny

Początek drugiego roku życia to czas, kiedy dzieci bardzo różnią się między sobą pod względem posiadanych umiejętności. Niektóre wciąż potrzebują podparcia, aby wędrować po mieszkaniu. Jeszcze nie czują się na siłach, żeby się puścić i ruszyć w świat. Póki co doskonale radzą sobie z chodzeniem wzdłuż mebli czy trzymając się za rękę rodzica. Inne natomiast mogą samodzielnie chodzić już od kilku miesięcy.

Maluchy, które dość szybko nauczyły się poruszać na własnych nóżkach, w wieku piętnastu miesięcy osiągają kolejne poziomy rozwoju motorycznego. Nie tuptają już niepewnie na szeroko rozstawionych nogach, lecz idą pewnym krokiem, stopa przy stopie. Do wstania z pozycji siedzącej nie potrzebują już podpory – opierają się dłońmi na podłodze, podnoszą pupę, wstają i idą przed siebie. Tak spacerując, potrafią kucnąć, aby sięgnąć po zabawkę, wyprostować się i kontynuować wędrówkę. Dzieci, które dopiero uczą się chodzić, używają rąk do utrzymania równowagi. Natomiast brzdące, które chodzą od dłuższego czasu, umieją wykorzystać ręce do innych celów – już nie balansują, starając się nie przewrócić, lecz idą, trzymając w dłoniach zabawkę. Taki maluch umie też dokonywać zmiany kierunku – nie „pędzi” tylko przed siebie, lecz – jeśli zajdzie taka potrzeba – skręca i idzie dalej. Po kilku miesiącach praktyki w zakresie chodzenia dziecko potrafi już także wspinać się na paluszkach, aby po coś sięgnąć.

Wyraźnie rozwinęła się sprawność dłoni i palców. Jeśli dawaliśmy dziecku okazję do ćwiczeń, umie posługiwać się sztućcami, choć oczywiście raczej nie obejdzie się bez kawałków jedzenia leżących dookoła talerza. Zwykle szybciej nabywana jest umiejętność manipulowania widelcem, posługiwanie się łyżką bez rozlewania zupy to perspektywa dopiero kilku kolejnych miesięcy. Maluch może też umieć pić z otwartego kubeczka, trzymając go obiema dłońmi, choć i w tym przypadku trzeba się liczyć z wylewaniem napoju – zazwyczaj dopiero dwuletnie dzieci dobrze radzą sobie z tą czynnością.

Dziecko wie, jak rzucić piłką czy nabrać piasek łopatką i wsypać go do wiaderka. Bez trudności radzi sobie z otwieraniem szafek i wysuwaniem szuflad – nieraz nawet tych, które zabezpieczone są blokadą. Z łatwością przerzuca kartki w książeczce, otwiera i zamyka pudełka, wkłada do nich i wyjmuje przedmioty. Potrafi też zbudować wieżę z klocków, ale nie oczekujmy, że konstrukcja będzie wysoka i skomplikowana – na początku składa się z 2-3 elementów.

Rozwój emocjonalno-intelektualny

Duże zmiany zachodzą także w zakresie rozwoju emocjonalno-intelektualnego. Dziecko jest małym indywidualistą i uparciuchem. Jeśli już samodzielnie chodzi, na spacerze podąża tam, gdzie chce, a wszelkie próby wpłynięcia na jego plany wiążą się z protestami. Uwielbia eksperymentować, dlatego trzeba liczyć się z rozsypaną mąką, rozlaną wodą czy przedmiotami pozrzucanymi z półki, do której w końcu udało mu się dosięgnąć. W takich sytuacjach należy pamiętać, że maluch nie robi nam na złość, lecz odkrywa świat, a to odkrywanie musi wiązać się z mniejszym lub większym bałaganem.

Dzieci w tym wieku lubią rozrzucać zabawki po całej podłodze, zwykle nie potrafią też skupić się dłużej na jednej z nich – szukają więc kolejnej i kolejnej, poprzednie kładąc gdzie popadnie. Warto pod koniec dnia zaprosić brzdąca do wspólnego sprzątania i wrzucania zabawek do pudełka, choć niekoniecznie chętnie zacznie nam pomagać. Mimo że rozumie już wiele poleceń – nie zawsze będzie je wykonywać.

Ponadroczny szkrab potrafi wskazywać części ciała (np. oko, nos, ucho) – i to nie tylko u siebie, ale także u drugiej osoby czy u lalki bądź misia. Kiedy chce, aby mu coś podać, wyciąga w kierunku przedmiotu palec i nawiązuje z rodzicem kontakt wzrokowy. Rozumie, do czego służą przedmioty codziennego użytku, np. trzymając grzebień, próbuje czesać siebie bądź inną osobę. Zmienia się charakter zabawy dziecka (bawi się „na niby”) – wie np., że lalka symbolizować może niemowlę, próbuje więc ją karmić, podając jej jedzenie widelcem czy przykładając do ust kubek, może też wrzucać do garnka różne drobne przedmioty i mieszać chochlą, udając, że gotuje.

Maluch mówi coraz więcej, choć w tym zakresie dzieci mogą bardzo się różnić między sobą – niektóre używają kilku podstawowych słów (np. „mama”, „tata”, „nie”, „daj”), podczas gdy inne wyrazów znają już kilkanaście, w tym również odgłosy wydawane przez zwierzęta (np. „hau”, „miau”). Poszerza się także repertuar gestów – umie zrobić „papa”, „kosi-kosi” czy bić brawo.

Dziecko jest bardzo przywiązane do bliskich osób, a mama wciąż jest numerem jeden. Nawet jeśli silna więź łączy je z tatą, to właśnie u mamy będzie szukać pocieszenia, gdy np. przewróci się. Chętnie nawiązuje kontakty z innymi dziećmi, choć wciąż zabawa polega raczej na byciu obok siebie. Ogromny entuzjazm wzbudzają zwierzęta – i warto stwarzać jak najwięcej okazji ku temu, aby maluch miał z nimi styczność.

Zdrowie

Piętnastomiesięczne dziecko ma już kilka ząbków – oprócz jedynek (siekaczy przyśrodkowych) są to zwykle także dwójki (siekacze boczne), mogą pojawić się już również czwórki (pierwsze trzonowe). Codzienne szczotkowanie pastą przeznaczoną dla niemowląt i małych dzieci to konieczność. Należy też dążyć do tego, aby wyeliminować nocne karmienia, które mogą przyczyniać się do powstania próchnicy – zamiast mleka można zaoferować dziecku wodę.

U zdecydowanej większości maluchów ciemiączko przednie jest już zarośnięte, choć czasem proces ten trwa do osiemnastego miesiąca. Przyglądając się z kolei stopom dziecka, można zauważyć, że ich spód jest płaski – nie ma charakterystycznego wcięcia (łuku), które dostrzeżemy, patrząc na swoje własne stopy. Jest to tzw. płaskostopie fizjologiczne. Łuk wykształci się u dziecka do około czwartego roku życia. Jeśli maluch dopiero zaczyna chodzić, jego nóżki mogą być lekko krzywe – to również z biegiem czasu ulegnie zmianie.

W kalendarzu szczepień przewidziane jest podanie pierwszej dawki przeciwko odrze, śwince i różyczce (kolejne szczepienie przeciwko tym chorobom przypada na dziesiąty rok życia).

Jak się bawić?

Dziecko chętnie spróbuje swoich sił w malowaniu i rysowaniu. Podsunąć mu możemy woskowe kredki czy nietoksyczne farby dopuszczone do kontaktu ze skórą – wystarczy pokryć nimi palce malucha i to one posłużą jako pędzel. Oczywiście kartka, na której swoje dzieło będzie tworzyć mały artysta, musi być dość duża – w przeciwnym razie porysowany zostanie także stół czy podłoga.

Z zainteresowaniem spotkają się proste puzzle – np. w formie drewnianych układanek, w których w puste miejsce według kształtu dopasować należy brakujące elementy. Jak zawsze niezastąpione będą książeczki, klocki, piłki, kolorowe balony, a podczas spacerów – zabawki do popychania lub ciągnięcia za sobą, jeśli dziecko już chodzi. Dziewczynka (a może też chłopiec) chętnie pobawi się wózkiem z lalką – będzie ją wozić po pokoju i podsuwać smakołyki do jedzenia.

Uwagę maluchów na tym etapie rozwoju skupiają przede wszystkim przedmioty codziennego użytku. Bacznie obserwują rodziców, aby potem naśladować ich zachowanie – zamiatają podłogę, używając zmiotki i szufelki, przecierają stół szmatką, wciskają guziki w pilocie do telewizora.

Ważnym elementem rozwoju społecznego dziecka jest kontakt z rówieśnikami, który warto zapewnić, odwiedzając np. plac zabaw.

Najczęściej popełniane błędy

- Zbyt częste umieszczanie dziecka w chodziku (z chodzika najlepiej całkowicie zrezygnować),
- Zakładanie chodzącemu dziecku bucików w mieszkaniu – najlepiej, aby chodził boso bądź w samych skarpetkach (jeśli podłoga jest śliska, przydadzą się skarpetki antypoślizgowe, a jeśli w mieszkaniu jest chłodno, zamiast bucików ze sztywną podeszwą, warto zakładać skarpetki z gumowym spodem, który dobrze izoluje od podłoża),
- Przykładanie zbyt dużej wagi do tego, jak dziecko rozwija się w porównaniu do rówieśników – zarówno tempo rozwoju motorycznego, jak i emocjonalno-intelektualnego jest bardzo zróżnicowane, szczególnie w okolicach pierwszego roku życia,
- Zmuszanie dziecka do korzystania z nocnika, jeśli nie jest na to gotowe (zwykle gotowość ta pojawia się około osiemnastego miesiąca),
- Zabawy połączone z podrzucaniem i potrząsaniem dzieckiem,
- Nadopiekuńczość, nadmierna reakcja na wszelkie upadki dziecka – może to prowadzić do tego, że maluch będzie się obawiał podejmowania samodzielnych działań,
- Mówienie do malucha „zdziecinniałym” językiem,
- Reagowanie złością, gdy dziecko coś rozbije, rozsypie czy wyleje – zniechęca to do dalszych eksperymentów i poznawania świata,
- Stosowanie u dziecka zbyt dużej ilości kosmetyków.

Dziecko powinno już umieć:

chodzić wzdłuż mebli lub trzymane za rączkę
wskazywać paluszkiem części ciała, zarówno u siebie, innej osoby, jak i u lalki czy misia
wskazywać paluszkiem różne przedmioty i zwierzęta, gdy zostanie o nie zapytane
wykonywać polecenia (o ile ma na to ochotę)
wymawiać ze zrozumienie kilka, kilkanaście słów
posługiwać się przedmiotami zgodnie z ich przeznaczeniem
rzucać piłką, budować wieżę z klocków, wsypywać piasek do wiaderka za pomocą łopatki
bawić się „na niby”, np. karmić lalkę, „gotować” zupę

Dziecko może już umieć: